ΣΤΑΔΙΑ ΨΥΧΟΚΙΝΗΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΩΣ ΤΑ 7 ΕΤΗ

• 
  
  
  
  
  
  
  Γράφει η Ειρήνη Μαρκάκη 
• 
  
• Το κάθε παιδί αναπτύσσεται με το δικό του εξατομικευμένο ρυθμό. Πολλές φορές όμως γονείς θορυβούνται  ιδιατερα αν παρατηρούν άλλα παιδιά του φιλικού τους περιβάλοντος να έχουν ενδεχομένως κατακτήσει γρηγορότερα κάποιες δεξιότητες.  Παρακάτω αναφέρουμε ενδεικτικά τα  στάδια ψυχοκινητικής ανάπτυξης,   σε περίπτωση διαφοροποίησης  από τα παρακάτω είναι χρήσιμο να το συζητήσετε με τον παιδίατρο σας .
• 
  
• 
  
• ΜΕΤΑΞΥ 4ης ΚΑΙ 6ης ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ
  • Αδρή κινητικότητα
    • Πρηνής θέση (μπρούμυτα): Τα άκρα είναι λυγισμένα και σε απαγωγή.
    • Πρηνής θέση (μπρούμυτα): Μπορεί να σηκώσει λίγο το κεφάλι του.
    • Πρηνής θέση (μπρούμυτα): Όταν το βρέφος αιωρείται στηριζόμενο στην παλάμη μας με την κοιλιά, κρατά το κεφάλι στο ίδιο ύψος με το σώμα και τα άκρα, άνω και κάτω ελαφρώς λυγισμένα.
    • Ύπτια θέση (ανάσκελα): Κρατά το κεφάλι στο πλάι και τα χέρια σε κάμψη κοντά στο σώμα ή στο στόμα του.
    • Καθιστή θέση: Όταν το ανασηκώνουμε για να καθίσει, το κεφάλι δεν ακολουθεί το σώμα, μένει προς τα πίσω και τα χεράκια είναι κλεισμένα σε γροθιά.
    • Όρθια θέση: Κάνει αυτόματη βάδιση (πρωτογενές αντανακλαστικό).
  • Λεπτή κινητικότητα
    • Τα δάχτυλα σε σφιχτή «γροθιά».
    • Καμιά φορά ένα χέρι στο στόμα.
    • Τα χεράκια σφίγγουν όταν έρχονται σε επαφή με κάτι
  • Αντίληψη - Συμπεριφορά - Επικοινωνία
    • Αντιδρά σε ήχους, στο φως και στα οπτικά ερεθίσματα.
    • Ανταποδίδει το χαμόγελο στη μητέρα του ή στον εξεταστή.
• 4ος ΜΗΝΑΣ
  • Αδρή κινητικότητα
    • Πρηνής θέση (μπρούμυτα): Σηκώνει το κεφάλι ~90º.
    • Πρηνής θέση (μπρούμυτα): Στηρίζεται στα αντιβράχια.
    • Ύπτια θέση: Κεφάλι στη μέση θέση.
    • Ύπτια θέση: Χέρια συνήθως στο πρόσωπο, στο στόμα ή στο στήθος.
    • Καθιστή θέση: Το μωρό πιάνει τα χέρια του εξεταστή όταν τραβιέται να καθίσει.
    • Καθιστή θέση: Έρχεται συμμετρικά στην καθιστή θέση και σταθεροποιεί το κεφάλι στη μέση γραμμή.
    • Όρθια θέση: Εκτείνει τα πόδια και σηκώνεται στα δάχτυλα. Μετά λυγίζοντας τα γόνατα καταρρέει.
  • Μετακίνηση
    • Γυρίζει από μπρούμυτα προς τα πλάγια με όλο του το σώμα, με χέρια και πόδια σε ελαφριά κάμψη.
  • Λεπτή Κινητικότητα
    • Προσπαθεί να πιάσει αντικείμενα.
  • Αντίληψη - Συμπεριφορά - Επικοινωνία
    • Γυρίζει το κεφάλι του προς τον ήχο (φωνή, κουδουνίστρα) που βρίσκεται σε απόσταση 50εκ. περίπου.
    • Δείχνει ενδιαφέρον και ξεχωρίζει φωνές.
• 6ος ΜΗΝΑΣ
  • Αδρή κινητικότητα
    • Καθιστή θέση: Βοηθά στο να ανασηκωθεί όταν το κρατήσουμε απ’ τα χέρια.
    • Όρθια θέση: Κράτει το βάρος του όταν το κρατήσουμε όρθιο.
    • Όρθια θέση: Χοροπηδάει.
    • Πρηνής θέση (μπρούμυτα): Σηκώνει το κεφάλι και το στέρνο στηριζόμενο στα άκρα του που είναι τεντωμένα.
    • Ύπτια θέση (ανάσκελα): Ανυψώνει τα κάτω άκρα του και τα πιάνει με τα χέρια του.
    • Ύπτια θέση (ανάσκελα): Σηκώνει το κεφάλι του από το μαξιλάρι.
  • Αντίληψη - Συμπεριφορά
    • Αντιδρά με έντονες κινήσεις των άκρων και γέλιο όταν κάποιος παίζει μαζί του.
    • Αρχίζει να προφέρει μονοσύλλαβους φθόγγους.
    • Ενδεχόμενα μιμείται ήχους.
    • Εξερευνά με τα μάτια το περιβάλλον.
  • Λεπτή κινητικότητα
    • Πιάνει έναν κύβο, τον φέρνει στο στόμα του και μετά τον πετάει.
  • Μετακίνηση
    • Γυρίζει μπρούμυτα, πλάγια, ανάσκελα.
    • Περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό του.
• 8ος - 9ος ΜΗΝΑΣ
  • Αδρή κινητικότητα
    • Καθιστή θέση: Κάθεται μόνο του 10 ή και περισσότερα λεπτά στο πάτωμα.
    • Καθιστή θέση: Μπορεί και κρατάει τα χέρια του ελεύθερα και παίζει μ’ αυτά.
    • Όρθια θέση: Επιχειρεί πλάγια βήματα.
    • Όρθια θέση: Όταν στηρίζεται σε έπιπλα ή κρατιέται από κάποιον μπορεί να σταθεί όρθιο, δεν μπορεί όμως να καθίσει μόνο του.
    • Όρθια θέση: Προσπαθεί να μπουσουλίσει.
    • Όρθια θέση: Χοροπηδάει ενεργητικά.
    • Πρηνής θέση (μπρούμυτα): Μπορεί και στηρίζεται σε τέσσερα σημεία.
    • Ύπτια θέση (ανάσκελα): Συνήθως γυρίζει στα πλάγια και παίζει.
  • Αντίληψη - Συμπεριφορά - Επικοινωνία
    • Εντοπίζει τον ήχο σε απόσταση ενός μέτρου.
    • Μιλάει με επαναλαμβανόμενες συλλαβές (πα πα πα, ντα ντα ντα).
    • Μπορεί να φάει μόνο του ένα μπισκότο.
    • Ξεχωρίζει γνωστά από άγνωστα πρόσωπα.
    • Προσπαθεί να ανοίξει ένα μικρό κουτί.
  • Λεπτή κινητικότητα
    • Μεταφέρει ένα αντικείμενο από το ένα χέρι στο άλλο.
    • Πετάει τα παιχνίδια του στο πάτωμα.
    • Πιέζει μία επιφάνεια.
    • Προσπαθεί να κρατήσει ένα κύβο χρησιμοποιώντας τη βασική φάλαγγα του αντίχειρα, τα τέσσερα δάκτυλα και το κερκιδικό άκρο της παλάμης.
• 10ος - 12ος ΜΗΝΑΣ
  • Αδρή κινητικότητα
    • Καθιστή θέση: Κάθεται σίγουρα για πολλή ώρα μόνο του.
    • Καθιστή θέση: Πετά συνεχώς τα παιχνίδια του στο πάτωμα.
    • Μετακίνηση: Μπουσουλάει με τα τέσσερα.
    • Όρθια θέση: Αφήνει τα χέρια του από το έπιπλο που στηρίζεται.
    • Όρθια θέση: Μπορεί να περπατήσει αν το κρατούν από το 1 χέρι.
    • Όρθια θέση: Σηκώνεται μόνο του και ξανακάθεται.
  • Αντίληψη - Συμπεριφορά - Επικοινωνία
    • Αναζητάει ένα παιχνίδι του που κρύψαμε κάτω από το μαξιλάρι.
    • Γνωρίζει το «όχι» και το «μη».
    • Καταλαβαίνει μικρές προτάσεις (δώσε, φέρε, πάρε).
    • Μιλάει μόνο του πολύ.
    • Συνεργάζεται όταν το γδύνουμε κρατώντας τα χέρια ψηλά.
    • Χαίρεται να βλέπει εικόνες.
  • Λεπτή κινητικότητα
    • Δείχνει με το δείκτη για να ζητήσει αυτό που θέλει.
    • Κρατάει το κουτάλι, αλλά δεν μπορεί να το χρησιμοποιήσει σωστά.
    • Μπορεί και πιάνει αντικείμενα με το δείκτη και τον αντίχειρα (σύλληψη δίκην λαβίδος).
• 13ος - 15ος ΜΗΝΑΣ
  • Αδρή κινητικότητα
    • Επιχειρεί τα πρώτα του βήματα.
    • Πετά αντικείμενα.
    • Στέκεται μόνο του.
  • Αντίληψη - Συμπεριφορά - Επικοινωνία
    • Δίνει ένα φιλί, όταν του το ζητήσουν.
    • Καταλαβαίνει τις έννοιες «πάνω» και «κάτω».
    • Μιμείται εκφράσεις ενός ενήλικα.
    • Ονομάζει ή δείχνει οικεία αντικείμενα.
    • Περιεργάζεται τις εικόνες.
    • Προσπαθεί να επαναλάβει τις λέξεις που ακούει.
  • Λεπτή κινητικότητα
    • Κρατά μόνο του ένα ποτήρι.
    • Ξεφυλλίζει βιβλία.
    • Τρώει με τα δάχτυλα.
• 16ος - 18ος ΜΗΝΑΣ
  • Αδρή κινητικότητα
    • Ανεβαίνει σκαλοπάτια μπουσουλώντας.
    • Από όρθιο κάθεται και ξανασηκώνεται χωρίς στήριξη.
    • Μπορεί να ανέβει στο καρεκλάκι του μόνο του.
    • Περπατάει ελεύθερα.
    • Τραβά ή σέρνει οτιδήποτε είναι δεμένο στην άκρη ενός σπάγγου.
  • Αντίληψη - Συμπεριφορά - Επικοινωνία
    • Βλέπει με ενδιαφέρον ένα βιβλίο με εικόνες, γυρίζοντας πολλές σελίδες μαζί.
    • Κρατάει ένα κουτάλι προσπαθώντας να φέρει φαγητό στο στόμα του.
    • Λέει 3 - 4 κατανοητές λέξεις, αλλά καταλαβαίνει πολύ περισσότερες.
    • Μένει λίγη ώρα με γνωστά πρόσωπα.
    • Μιμείται άλλα παιδιά.
    • Σχηματίζει φράσεις με 1 - 2 λέξεις.
  • Λεπτή κινητικότητα
    • Μουτζουρώνει ένα χαρτί χρησιμοποιώντας το χέρι που προτιμάει.
    • Προσπαθεί να πλυθεί με το σφουγγάρι.
    • Τραβάει γραμμές πάνω σε χαρτί.
    • Τρώει μόνο του με κουταλάκι τεμαχισμένες τροφές.
    • Χτίζει ένα πύργο με δύο - τρεις κύβους.
• 22ος - 24ος ΜΗΝΑΣ
  • Αδρή κινητικότητα
    • Ανεβαίνει σκαλοπάτια σκαλί-σκαλί χωρίς στήριξη.
    • Ενδιαφέρεται για οχήματα με 4 τροχούς.
    • Κάνει μεγαλύτερα βήματα.
    • Κάνει τούμπες στο πάτωμα.
    • Κλωτσά και κυνηγά μια μπάλα.
    • Πηδά από ένα χαμηλό σκαμνάκι.
  • Αντίληψη - Συμπεριφορά - Επικοινωνία
    • Βάζει σε σειρά 4 κύβους.
    • Δείχνει 5 μέλη του σώματός του.
    • Ζωγραφίζει μια οριζόντια γραμμή μετά από υπόδειξη.
    • Παίζει με κούκλες.
    • Προσπαθεί να διηγηθεί τις εμπειρίες του.
    • Προσπαθεί να τραβήξει το ενδιαφέρον των παρόντων σε κάτι που το ενδιαφέρει.
    • Προφέρει περίπου 20 διαφορετικές λέξεις.
  • Λεπτή κινητικότητα
    • Βγάζει μόνο του τα εσώρουχα του.
    • Λερώνεται ελάχιστα όταν τρώει μόνο του.
    • Ξεφυλλίζει βιβλίο με πιο λεπτά φύλλα.
    • Παίζει με πλαστελίνη και πηλό.
    • Παίζει με το νερό και την άμμο.
• 25ος - 30ος ΜΗΝΑΣ
  • Αδρή κινητικότητα
    • Αν πέσει σηκώνεται μόνο του και συνεχίζει την πορεία του.
    • Βαδίζει στις μύτες.
    • Κάνει κούνια.
    • Μεταφέρει αντικείμενα καθώς περπατά.
    • Πηδά από χαμηλό ύψος και με τα 2 πόδια.
    • Χοροπηδά αυτόνομα.
  • Αντίληψη - Συμπεριφορά - Επικοινωνία
    • Βοηθάει στο συγύρισμα του δωματίου.
    • Έχει λεξιλόγιο έκφρασης 50 - 250 λέξεων (περίοδος ταχείας ανάπτυξης).
    • Ζητάει να το βάλουν για τσίσα και κακά όταν θέλει.
    • Κατανοεί 500 - 900 λέξεις.
    • Μιλάει για τον εαυτό του («εγώ»).
    • Ξεβιδώνει ένα απλό καπάκι.
    • Παίζει ευχαρίστως μόνο του, αλλά προτιμά να έχει κι έναν μεγαλύτερο δίπλα του.
    • Πίνει με φλυτζάνι.
    • Ρουφά με το καλαμάκι.
    • Ταξινομεί σωστά 3 χρώματα.
    • Υπακούει σε 2 διαφορετικές εντολές ταυτόχρονα.
  • Λεπτή κινητικότητα
    • Πλένει τα χέρια του με σαπούνι.
    • Προσπαθεί να βάλει τα παπούτσια του.
    • Προσπαθεί να διασταυρώσει κάθετες γραμμές.
    • Τραβά γραμμές πάνω σε χαρτί.
• 30ος - 36ος ΜΗΝΑΣ
  • Αδρή κινητικότητα
    • Ανεβαίνει σκάλες.
    • Η βάδιση «αυτοματοποιείται».
    • Κάνει ποδήλατο με 3 ρόδες.
    • Κάνει τσουλήθρα.
    • Κατεβαίνει σκαλιά (σκαλί-σκαλί ή καθιστό).
    • Πηδά πάνω από 1 εμπόδιο.
    • Σκαρφαλώνει παντού.
    • Στέκεται στο 1 πόδι για αρκετά δευτερόλεπτα.
    • Τρέχει.
    • Χορεύει.
  • Αντίληψη - Συμπεριφορά - Επικοινωνία
    • Εντάσσεται σε ομάδα.
    • Επαναλαμβάνει μια φράση με 4 - 5 λέξεις.
    • Κατασκευάζει «γέφυρα» με 3 κύβους.
    • Ξεχωρίζει αγόρι - κορίτσι.
    • Τηρεί κανόνες παιχνιδιού.
    • Χρησιμοποιεί το «γιατί», «ποιος», «πότε», «πού».
  • Λεπτή κινητικότητα
    • Αρχίζει η χρήση μαχαιροπίρουνου.
    • Ζωγραφίζει και ονοματίζει τη ζωγραφιά του.
    • Μπορεί να φορέσει μόνο του ένα απλό παντελόνι.
    • Ξεκουμπώνει μεγάλα κουμπιά.
    • Περνά χάντρες μέσα από σπάγκο.
    • Χτίζει πύργο με περισσότερους από 6 κύβους.
• 3 - 4 ΧΡΟΝΩΝ
  • Αδρή κινητικότητα
    • Βελτίωση της ισορροπίας στην όρθια (μεταφέρει ποτήρι με νερό χωρίς να το χύσει).
    • Κάνει αλογάκι.
    • Κατεβαίνει σκάλες.
    • Πετά την μπάλα ψηλά.
    • Πηδά από μεγαλύτερο ύψος.
    • Χοροπηδά στο 1 πόδι (κάνει κουτσό).
  • Αντίληψη - Συμπεριφορά - Επικοινωνία
    • Εκδηλώνει θυμό.
    • Ενδιαφέρεται για νέες λέξεις.
    • Μπορεί να γδυθεί και να ντυθεί χωρίς πολλή βοήθεια.
    • Μπορεί να περιγράψει μία εικόνα.
    • Ξέρει όνομα/επίθετο.
    • Παίζει με αντικείμενα οικιακής χρήσης και με οικόσιτα ζώα.
    • Συντροφικό παιχνίδι.
    • Ταξινομεί αντικείμενα.
    • Τραγουδά απλά τραγούδια.
  • Λεπτή κινητικότητα
    • Αντιγράφει σωστά ένα σταυρό.
    • Βελτιώνει τη χρήση μαχαιροπίρουνου.
    • Κόβει με ψαλίδι.
    • Φτιάχνει απλές κατασκευές.
• 4 - 5 ΧΡΟΝΩΝ
  • Αδρή κινητικότητα
    • Ανεβοκατεβαίνει σκάλες.
    • Εκτελεί πολλές κινήσεις ταυτόχρονα.
    • Παίζει σχοινάκι, πατίνια.
    • Περπατά σε διάταξη.
    • Τρέχει γρήγορα.
  • Αντίληψη - Συμπεριφορά - Επικοινωνία
    • Λέει μια ιστορία με τη σειρά.
    • Μιμείται τις δραστηριότητες των ενηλίκων.
    • Ξέρει τέσσερα βασικά χρώματα.
    • Παίζει μ’ ένα αντικείμενο 10 - 15 λεπτά.
    • Παιχνίδι με ρόλους.
    • Ρωτάει επίμονα.
    • Υπερβάλει και καυχιέται για τον εαυτό του.
  • Λεπτή κινητικότητα
    • Κάνει πολύπλοκες κατασκευές με συγκεκριμένο σχέδιο.
    • Ντύνεται μόνο του (κάπως αργά).
    • Παζλ με 10 κομμάτια.
• 5 - 6 ΧΡΟΝΩΝ
  • Αδρή κινητικότητα
    • Πηδά πάνω από σχοινί που βρίσκεται στο ύψος του γόνατος του και με τα 2 πόδια.
    • Του αρέσει να σκαρφαλώνει παντού και να περνά μέσα από τούνελ.
    • Χοροπηδά στο 1 πόδι πάνω από 5 φορές.
  • Αντίληψη - Συμπεριφορά - Επικοινωνία
    • Κάνει διάλογο για καθημερινές δραστηριότητες.
    • Μακριές διηγήσεις.
    • Μιλά καθαρά, συνήθως χωρίς νηπιακούς ιδιωματισμούς.
    • Μπορεί να θυμάται τη διεύθυνσή του.
    • Ομαδικά παιχνίδια.
    • Παίζει κουκλοθέατρο.
    • Πιθανόν να μπερδεύει τα γράμματα χ, ξ, ψ.
    • Συνεργάζεται σε ομάδα 3 - 6 ατόμων.
    • Τραγουδά ολόκληρα τραγούδια.
  • Λεπτή κινητικότητα
    • Αντιγράφει σωστά τετράγωνο και αργότερα τρίγωνο.
    • Ντύνεται μόνο του (ανάλογα με το είδος του ρουχισμού).
    • Χρησιμοποιεί εργαλεία για να φτιάξει πράγματα.
    • Χρησιμοποιεί ταυτόχρονα μαχαιροπίρουνο.
• 6 - 7 ΧΡΟΝΩΝ
• Αδρή κινητικότητα
  • Κρέμεται και αιωρείται από μπάρες - κλαδιά.
  • Μαθαίνει ποδόσφαιρο, τένις, κολύμπι.
  • Πολλές κινήσεις του μοιάζουν με του ενήλικα.
  • Χοροπηδά σε μία ευθεία γραμμή.
  • Χτυπά την μπάλα και την ξαναπιάνει.
• Αντίληψη - Συμπεριφορά - Επικοινωνία
  • Άμιλλα στα ανταγωνιστικά παιχνίδια.
  • Κατανοεί κανόνες δίκαιου παιχνιδιού.
  • Μιμείται την πραγματικότητα.
  • Οργανώνει άλλα παιδιά σε παιχνίδι.
  • Συζητά όπως οι ενήλικες.
  • Τραγουδά και χορεύει.
• Λεπτή κινητικότητα
• Αντιγράφει, χαράζει, συνδυάζει υλικά.
• Ασχολείται με κάποιο θέμα για περισσότερα από 30 λεπτά.
• Προσέχει τις λεπτομέρειες.
• Φτιάχνει κατασκευές.

ΠΗΓΉ : Συνοδευτικό βιβλιάριο υγείας παιδιού , του Υπουργείου Υγείας με συνεργασία ΚΕΕΛΠΝΟ